Başarı Tesadüf müdür?

Başarı, insan hayatının belki de en değerli ama bir o kadar da tartışmalı kavramlarından biridir. Türk Dil Kurumuna göre başarı: “Kişinin yetenek ve yetişmeye bağlı olarak gösterdiği ansal ya da eylemsel etkinliklerinin olumlu ürünü, bir işi istenilen biçimde bitirmek, elde etmek, istediğini bulmak.” manasına gelmektedir. Başka bir ifade ile beklentileri karşılama durumudur da diyebiliriz. İnsanların çoğuna göre başarı; zenginlik, şöhret, eğitim, güçlü ilişkiler kurabilmekten ibarettir. Kimi insanlar başarının sadece tesadüf sonucunda ortaya çıktığına inanırken, kimi insanlar ise başarının emek, azim ve düzenli olma sonucunda elde edildiğini savunur.

Toplum, belli yerlere gelmiş insanların başarılarını tanımlamak için her türlü etiketi kullanmayı sever. Bu etiketlerden birkaçı “kendi şansını yaratmak” ve “yetenekli olmak” gibi pozitif iken; diğerleri “doğru zamanda doğru yerde olmak” gibidir. Ancak, herhangi bir başarıyı sadece ve sadece tesadüflere bağlamak, insanların emeklerini küçük görmek anlamına gelebilir. Örneğin, bir kişi bir rastlantı sonucu büyük bir fırsat yakalayabilir, ama bu fırsatı değerlendirmek ve başarıya ulaştırmak yine o kişinin emek, azim ve yeteneklerine bağlıdır. Bir yazarın kitabı bir tesadüf sonucu yayınevi tarafından fark edildiğinde bile o kitabın içeriğinin kaliteli oluşu ve yazarın yazma becerisi kitabın başarısını belirleyen etmenlerden olacaktır. Başarılı olan insanların arkasında, günler süren çalışmalar, zorluklarla başa çıkmaları ve devamlı bir öğrenme isteği vardır. Thomas Edison‘un meşhur sözüne göre, “Başarı, %1 ilham ve %99 terden oluşur.” Sanatçılar mükemmel bir eser yaratmak için saatlerce, hatta günlerce emek harcarlar. Sporcular ise madalya kazanabilmek için aylarca antrenman yaparlar.

Başarı, tesadüfler sonucunda elde edilen bir şey olarak düşünülemez fakat hayatta tesadüflerin de önemli bir rol oynadığını unutmamız gerekir. Belki de ne büyük buluşlar, ne etkileyici sanat eserleri tesadüf sonucu ortaya çıkmıştır. Bu durumda başarının tesadüfe dayalı olduğunu söyleyenler da haklı bir noktaya değinmiyor değiller ama tesadüfleri değerlendirmek ve başarıya ulaşmasını sağlamak da yine insanın çabalarına ve yeteneklerine bağlıdır. Sonuç olarak, başarıyla tesadüf arasındaki ilişki karmaşık bir döngüdür ve her iki etken de bir araya gelerek başarıyı oluşturur.

İlginizi çekebilir: 21. Yüzyılın Edebiyatı Ne Anlatıyor?