Futbolda 4-3-3 Dizilişi: Taktiksel İnceleme

Dünyanın en çok takip edilen ve sevilen spor dallarından birisi olan futbolda kimine göre en önemli şey taraftarlarken kime göreyse en önemli şey takımda bulunan oyuncu grubu ve teknik direktördür, ama biz bu yazımızda futbolu biraz daha teknik açıdan ele alacağız. Futbolun en temel taktiklerinden biri olan 4-3-3 taktiğini inceleyeceğiz. Futbolda kullanılan dizilişler arasında çok önemli bir yere sahip olan bu düzen aynı zamanda kullanılan en eski taktik dizilişlerinden de biridir. Bu dizilişin en önemli özelliği uygulanan takıma ve uygulayan her teknik direktörün oyun görüşüne göre şekillenmesi ve her farklı uygulamasının futbol tarihinde kendine özel yerinin olmasıdır.

Futbol 1.Dünya Savaşı sonrası dönemde genellikle savunmacılar ve forvetlerden oluşuyordu, zaman ilerledikçe yeni futbol anlayışlarının ortaya çıkmasıyla futbolculardan yeni görev yerleri ve anlayışlarına uyum sağlamaları istendi. İşte tam da 4-3-3 taktiği futbol tarihine bu dönemde girdi.1962 Dünya Kupası’nda Brezilya Milli Takımı ilk kez tam anlamıyla kullanan takım oldu ve bu futbol anlayışı tüm dünyada futbolseverler arasında şok etkisi yarattı. Yeni yayılmaya başlayan bu anlayış futbolun bulunduğu ve her zaman futbol tarihinde farklı bir yeri olan İngiltere’ye ise Alf Ramsey tarafından getirildi ve taraftarlar tarafından ilgiyle karşılandı. Bu taktikle futbol tarihine ilk en özel imzasını atan kişi ise 1974’te Johan Cruyff’un hocası olan Rinus Michels’ten başkası değildir. Sistemin mükemmelleşmesinde dünyanın en büyük futbolcuları ve hocalarından biri olan Johan Cruyff’un da etkisi unutulmayacak kadar çok.

4-3-3’ü, diğer dizilişlerden ayrılan en önemli özelliği, kanat oyuncularının görevidir. Futbola eklenen kanat forvet tabiri aslında bu taktik sayesinde olmuştur. Çoğu dizilişte forvet oyuncuları takımın en öndeki tek oyuncusu olurken 4-3-3’te dokuz numara diye anılan santrafor oyuncuları biraz daha geriye gelerek orta sahaya yakın oynayıp kanat forvet oyucularına hem yer açar hem de servis yapar. Kanatlar ileriye çıktığında hücum bekler ve çizgilerden alanı daraltır. Savunması zor olduğu kadar karşı hücum kurması da son derece akıl isteyen bir diziliş olan 4-3-3, uygun oyuncu grubunun gerektiği taktiklerdendir ki bu da futbolda her zaman rast gelmeyen ama izlemesi de bir o kadar keyifli olan bir durumdur.

Başta da belirttiğimiz gibi 4-3-3 taktiği kullanan hocanın futbol anlayışına göre değişkenlik gösterdiği için genelleme yapmak pek kolay değildir. Genel hatlarıyla 4-3-3 dizilişini kullanan takımlar sahanın tamamını kaplayıp tüm bölgeleri kontrol etmek amacıyla sahaya çıkarlar ve bu anlayış sayesinde eğer kurgulanan sistem doğru işlerse top rakipteyken bile rakibi kontrol altına alıp istediğiniz şekilde oynatmanız mümkün olur. Bu da zamanında 4-3-3 sistemini kusursuz kurgulayan takımların neden çok uzun süre yenilgi almadıklarını ve işin sonunda zafere ulaştıklarını açıklıyor.

En önemli gereksinimleri iyi bir 6 numara diye tabir edilen defansif orta saha, oyun aklı üst düzey olan bir santrafor ve her pozisyonu golle sonuçlandırabilecek kanat oyuncularıdır. Bunun en önemli kanıtları ise Jose Mourinho’nun 2002-2004 Porto’su ve 2004-2007 Chelsea’si, Guardiola’nın 2011-2012 Barcelona’sı ve Jurgen Klopp’un 2018-2019 Liverpool’udur, bu dönemlerde bu takımların ve hocaların elde ettiği başarılarda etken faktörler saydığımız kriterlere sahip oyunculardır ve bu başarılarda öne plana çıkmışlardır. Taktiğin her ne kadar belli başlı kalıplara sığdıramasak da en genel ifadeyle hem savunma hem de hücum aksiyonlarının en yoğun olduğu futbol dizlişidir, çünkü genel amaç hem topu hem de alanı kontrol edip rakibi çözümsüz bırakmaktır.

Bu yazımızda sizlere 4-3-3 taktiğinin tarihini, futboldaki önemini ve yerini, taktiksel açıdan özelliklerini, diğer futbol anlayışlarından ayrılan yönlerini ve genel hatlarıyla bu taktik için gereken özelliklerden bahsettik.

İlginizi çekebilir: Futbolda Rekabet