Dunning-Kruger Etkisi

Daha önce hiç izlemediğiniz bir filmi izlemiş gibi yaptınız mı? Ya da okumadığınız bir kitabı okumuşçasına sohbete katıldığınız oldu mu? “Hadi gelin! Bu yoldan gidiyoruz.” diyen bir arkadaşınız yolu karıştırdı mı peki? Eminim ki bu sorulardan en az birinin cevabı evettir. Peki, bu anlam veremediğiniz durumun ne olduğunu biliyor musunuz? “Dunning-Kruger Etkisi” olarak tanımlanan bu durum, aslında bir olayda yeterli bilgi sahibi olmayan kişilerin sahip oldukları bilgileri abarttığı kognitif bir varsayımdır. Gelin, siz değerli KalemlİK okurlarıyla birlikte bu yazımızda Dunning-Kruger Etkisinin ne olduğunu inceleyelim. 

1996 yılında, Michigan Üniversitesi sosyal psikoloji profesörü David Alan Dunning ve New York Üniversitesi sosyal psikoloji profesörü Justin Kruger’in bir yıl önce yaşanan tuhaf bir olay sonucu araştırma yapmaya başlamasıyla Dunning-Kruger etkisi keşfedilmiştir. Olay, 1995 yılında McArthur Wheeler isimle bir adamın limon suyunun garip kimyasal bir yapıya sahip olduğunu iddia etmesi ve yüzüne limon suyu sürerek görünmez olduğunu düşünerek 2 banka soygunu gerçekleştirmesiyle başladı. Evet, Wheeler 2 bankayı da sorunsuz bir şekilde soyabildi fakat çok güvendiği görünmezlik iksiri olan limon suyu işe yaramadığı için kameralara yakalandı ve polis kendisini kısa sürede tutukladı.

Dışarıdan bakıldığında durum oldukça komik görünüyor değil mi? Hatta ilk duyduğunuzda adamın ne kadar aptal olduğunu bile düşündünüz. Ama Dunning ve Kruger bu olaya biraz daha bilimsel yaklaşarak durumun aslında bir sendrom olduğunu keşfettiler. Küçük araştırmalar sonucunda bu durumun, aslında toplumda ne kadar yaygın olduğunu ve normal sayılabilecek davranışların sebebi olduğunu fark ettiler. Kendi isimlerini verdikleri bu psikolojik keşfin daha sonradan iki taraflı olduğunu tespit ettiler. Yani Bay Wheeler’ın cahil cesareti olarak da adlandırılabilecek etkisinin aynı zamanda çok bilgili, yetkin kişilerin bilgilerini küçümsedikleri noktada da ortaya çıktığını gözlemlediler. Ve yayınladıkları makalede Dunning-Kruger Etkisini, yetkin kişilerin spesifik konulardaki mütevazı tavırları ve bilgisiz kimselerin bilmedikleri konulardaki egosu olarak tanımladılar. 

Günümüzde hepimizin sıklıkla yaptığı şeylerin, olaylara ve durumlara karşı olan tavırlarımızın psikolojide bir tanımı olduğunu öğrenmiş olduk. Peki, siz Dunning-Kruger Etkisi yaratacak davranışlarınız olduğunu biliyor muydunuz?

İlginizi çekebilir: Nedensellik Yanılgısı