Günümüzde milyonlarca insan gerek sosyal hayatın stresinden kaçabilmek gerek bir hobi edinebilmek gerekse farklı sebeplerle sporu hayatlarının bir parçası edinmişlerdir. Tercih edilen spor dalları ve genel eğilim coğrafyadan kültüre birçok farklı etkileyene sahip olsa da onlarca farklı spor dalının tek ortak noktası belli periyotlarla tekrarlanan antrenmanlardır. Antrenmanlar genellikle ilgilenilen spor branşından ya da bu spor dalındaki gelişimini destekleyecek yan spor dallarından seçilmektedir ancak tüm bu farklı antrenman uygulamalarının temelinde fitness vardır.
İçeriğinde güç, hipertrofi, dayanıklılık, patlayıcı kuvvet, esneklik ve kardiyovaskülariteyi geliştirmek üzere farklı stratejileri bulunduran komple bir disiplindir. Görünür yüzü olarak genellikle vücut geliştirme sporuyla karıştırılan bir alan olsa da yalnızca kas kazanımı gibi bir amaca hizmet etmez. Fitness’ın bir diğer kısmı ise tüm bu becerilerin kas aktivasyonu üzerinden şekillenmesinden dolayı yapılan hareket ve hareket formu değişmese bile farklı amaçlar için farklı uygulamaları içermesidir. Örnek vermek gerekirse aynı hareketler ve belli kombinasyonları kas kazanımı, güç kazanımı, dayanıklılık gibi üç farklı amaca hizmet edebilir. Bunu nasıl yaptığından önce arka planından kısaca bahsetmek gerekirse iskelet kasları kas liflerinin birleşmesiyle oluşmuş kas demetlerinin birleşiminden oluşur. Bu kas liflerinin hepsi aynı özelliklerde değildir, vücudumuzun farklı bölgelerindeki tip1 ve tip2 olarak isimlendirilen kas fibrilleri aynı etki altında aynı oranda kasılıp gevşeyemez.
Genel bir ifadeyle kaslarımızın yavaş ve hızlı kasılabilen parçalardan oluştuğunu söylemek daha doğru olacaktır. İki cümleyle önemini anlayamamış olabilirsiniz ama bu durum bir sporcunun kondisyonuna bağlı sporlarda mı yoksa güç ve dayanıklılığa bağlı sporlarda mı daha başarılı olacağına kadar varabilecek bir süreçte önemli etkiye sahiptir. Üzücü olsa da ‘Ne kadar çalışırsan o kadar çok kazanırsın.’ felsefesinin spor mülakatları için geçerli olmayabileceğini ve genetiğin siz fark etmeseniz de sizin önünüzde bir engel olabileceğini de gösterebilmektedir.
Karamsarlığı bir kenara bırakmak gerekirse eğer olimpiyatlar düzeyinde bir spor müsabakasına hazırlanmıyorsanız ve doğru antrenman stratejilerini biliyorsanız bu durum sizi o kadar da geri bırakmayacaktır. Doğru antrenman taktiğinin hangisi olduğunu nasıl bileceğim diye düşünmeden önce sizin genetiğinizin sağladığı kas fibril yapısını da bilemeyeceğinizden ortalama değerler üzerinden gitmenin antrenman programınızı bunun üzerinden şekillendirmenin yeterli olacaktır. Vücudumuzdaki birçok kas grubu için bu oranlar yaklaşık olarak aynı olsa da deltoid gibi daha zor kasılan fibrillerden oluşan kasları çalışırken yüksek hacim çalışmaya dikkat ediyorsanız ve antrenman programınız hem düşük tekrar yüksek kilo hem de daha ortalama kilolarla ortalama tekrarları içeriyorsa gelişiminiz devam edecektir. Son yapılan araştırmalar gösteriyor ki tip 1 ve tip 2 kas fiberlerinin oransal dağılımı kas gelişimi noktasında geri planda kalan unsurlar. O kadar anlattık avantaj ve dezavantaj dedik antrenmanlarda her iki fibril çeşidini de benzer oranda çalıştırmak dedik ama bahsetmediğimiz bir kısım olarak neden vücudumuzda tip 1 ve tip 2 gibi bir fibril ayrımı var ve bu temelde ne işe yaramakta.
Kolay kasılabilen tip 1 fiberleri yoğun performans gerektiren anlarda aktif olarak kasılır ve daha çabuk yorulur. Bir ağırlık kaldırırken, köpekten kaçarken gibi senaryolar aslında tam olarak savaş ya da kaç senaryolarında bunun dışında tip 2 kas fiberlerimiz tip 1 e göre oldukça zor kasılır ve zor da yorulur. Bu tür fiberlerde aslında günlük hayatta rutin olarak tekrarladığımız işleri sürdürmekle görevlidir ve daha stabil durumlarda aktif rol alırlar. Vücudumuzun modern şehirlerde refah ve konfor içinde yaşamak üzere değil hayatta kalmak üzerine evrimleşmiş yapı olduğunu da düşündüğümüzde bu görev dağılımı enerji yönetimi gibi hususları da göz önünde bulundurursak oldukça hayranlık uyandırıcıdır.
Nihayetinde bu yazımda anlattıklarım madalyonun sadece görünen yüzünün bir parçasıdır. Vücudumuz eşine rastlanmayacak kadar eşsiz ve özel kendi içerisinde binlerce farklı denge uygulaması var. Bu bizim kontrolümüzde olmayan kısmın sadece bir parçası; siz de spor alanında kendinizi geliştirmek istiyor ve sporcu mentalitesi kazanmak istiyorsanız elinizde olmayan değişkenlere ayak uydurmaya çalışarak başlayın. Antrenman stratejileri edinmek üzerine araştırın ve düşünün. Düzenli antrenman yapmak ve kaliteli beslenmek kadar antrenmanlarda ne yaptığını bilmek ve stratejik bir antrenman planlaması oluşturmanın ne derece önemli olduğunu unutmayın, sporla kalın!
İlginizi çekebilir: Futbolda 4-3-3 Dizilişi: Taktiksel İnceleme
Yorumlar