Hayvan derisinden daha çevre dostu olan ve bu amaçla üretilen vegan deriler yapıları gereği hayvan sömürüsü veya hayvan zulmü içermezler. Ancak vegan deriler arasında sınıflandırılan sentetik deriler (suni ve yapay deri olarak da adlandırılabiliriz) çevre için oldukça zararlı kimyasallar veya plastik bazlı bileşenler kullanılarak üretiliyorlar. Bundan dolayı ana maddesi hayvan derisi olmayan diğer tüm deri türlerini çevreci veya hayvan dostu olarak sınıflandırmak doğru olmaz.
Ülkemizde de vegan deri piyasasında artan çeşitlilik pek çok yeniliği de beraberinde getiriyor ancak bitki bazlı vegan deriyi tercih etmeden önce vegan deri türlerini ve vegan derinin özelliklerini daha iyi kavramamız gerekiyor. Bugün bahsedeceğim vegan deri türü ise bitki bazlı vegan deriler çünkü bitki bazlı deriler PVC ve Poliüretan Deri’ye nazaran daha çevre dostu bir materyaldir.
Neden Bitki Bazlı Deri Daha Çok Tercih Edilir?
Etik ve ekolojik sebeplerden ötürü vegan deri kullanmak isteyen üretici ve tüketiciler için en iyi alternatif bitki bazlı vegan derilerdir. Ana malzemesinin doğal olması nedeniyle biyolojik olarak tamamen çözünebilen bitkisel deriler sentetik derilere oranla bitki bazlı derilerin pek çok çeşidi vardır. Bitki bazlı deriler genellikle bitki yaprakları, meyve-sebze kabukları ve bitkisel endüstriyel atıklar kullanılarak üretilebilirler.
Nelerden Bitki Bazlı Vegan Deri Üretilebilir?
Elma: Meyve suyu ve komposto şirketlerinin atık ürünü olan elma kabukları kullanılarak bu deriler üretilebiliyor. Elma derisi ilk olarak İtalya’da üretilmiştir. Ülkemizde ise elma derisini kullanarak bitkisel deriyi tüketiciyle buluşturan iki vegan marka vardır.
Zeytin: Zeytin ve zeytinyağı endüstrisinin en büyük sorunlarından biri olan atığa dönüşüm imkânı veren bu bitkisel derilerin üretiminde de suni derilere oranla daha az kimyasal kullanılıyor.
Mantar: Mantarlar miselyum adı verilen bir iplik ağı aracılığıyla büyür. Birkaç hafta içinde gelişen miselyum kolayca işlenebilir, sıkıştırılabilir ve tekstüre edilebilir hale gelir. Ayrıca miselyum kullanılarak elde edilen vegan deri dayanıklılık açısından oldukça başarılıdır.
Ananas: Öncesinde gıda tüketimi için üretilmiş olan ananas bitkisinin yaprakları, petrol reçinesi ve termoplastik polyester kullanılarak alternatif bir materyal üretilir.
Domates: Atık olarak değerlendirilen bazı domateslerin selüloz lifleri işlenerek sürdürülebilir bir deri alternatifi oluşturur.
Kaktüs: Meksika ekonomisinde önemli bir yere sahip olan Agave bitkisi yaygın olarak yetiştiriliyor. Meksikalı yenilikçi bir firma ise bu bitkinin atıklarını, kullanılmayan kaktüs liflerini değerlendiriyor ve geri dönüşüm yoluyla vegan deri üretiyor.
Vegan Deri Sürdürülebilir mi?
Hayvan derisinin vegan derilerden daha çok sürdürülebilir olduğu yönünde yaygın bir inanış vardır. Ancak gerçek bunun tam tersidir. Çünkü her geçen gün vegan derilerinin arasına bir diğer bitki bazlı alternatifler ekleniyor. Bu bitki bazlı yeni vegan deri alternatifleri geliştirilmeye devam ettikçe üretim kısmında da gelişmeler oluyor ama bitki bazlı derilerin üretimi için de kaplama maddesi olarak kullanılan bazı zararlı maddelerin kullanılması gerekiyor ancak bu maddeler hayvan derisini işlemede kullanılan kimyasallara oranla doğaya daha az zarar veriyor. Üstelik bitki bazlı vegan deri endüstrisinin karbon ayak izi ve su izi, hayvan derisine kıyasla çok daha düşüktür.
İlginizi çekebilir: İstanbul’da Gezilmesi Gereken Edebiyat Müzeleri
Yorumlar